ผู้เริ่มปฏิบัติใหม่ มีวิธีเริ่มต้นปฏิบัติแบบง่ายๆ อย่างไร

 

พระสูตรที่เกี่ยวข้อง

มีความเพลิน คือมีอุปาทาน  ผู้มีอุปาทานย่อมไม่ปรินิพพาน

 

ภิกษุทั้งหลาย !  

ภิกษุนั้นย่อมเพลิดเพลิน ย่อมพร่ำสรรเสริญ ย่อมเมาหมกอยู่ ซึ่งรูป.

เมื่อภิกษุนั้นเพลิดเพลิน พร่ำสรรเสริญ เมาหมกอยู่ ซึ่งรูป,

ความเพลิน (นันทิ) ย่อมเกิดขึ้น 

ความเพลินใด ในรูป, ความเพลินนั้นคืออุปาทาน...

ภิกษุทั้งหลาย !

ภิกษุนั้นย่อมเพลิดเพลิน ย่อมพร่ำสรรเสริญ ย่อมเมาหมกอยู่ ซึ่งเวทนา.

เมื่อภิกษุนั้นเพลิดเพลิน พร่ำสรรเสริญ เมาหมกอยู่ ซึ่งเวทนา,

ความเพลิน (นันทิ) ย่อมเกิดขึ้น

ความเพลินใด ในเวทนา, ความเพลินนั้นคืออุปาทาน...

ภิกษุทั้งหลาย !

ภิกษุนั้นย่อมเพลิดเพลิน ย่อมพร่ำสรรเสริญ ย่อมเมาหมกอยู่ ซึ่งสัญญา.

เมื่อภิกษุนั้นเพลิดเพลิน พร่ำสรรเสริญ เมาหมกอยู่ ซึ่งสัญญา

ความเพลิน (นันทิ) ย่อมเกิดขึ้น

ความเพลินใด ในสัญญา, ความเพลินนั้นคืออุปาทาน...

ภิกษุทั้งหลาย !

ภิกษุนั้นย่อมเพลิดเพลิน ย่อมพร่ำสรรเสริญ ย่อมเมาหมกอยู่ ซึ่งสังขาร.

เมื่อภิกษุนั้นเพลิดเพลิน พร่ำสรรเสริญ เมาหมกอยู่ ซึ่งสังขาร

ความเพลิน (นันทิ) ย่อมเกิดขึ้น

ความเพลินใด ในสังขาร, ความเพลินนั้นคืออุปาทาน...

ภิกษุทั้งหลาย !

 ภิกษุนั้นย่อมเพลิดเพลิน ย่อมพร่ำสรรเสริญ ย่อมเมาหมกอยู่ ซึ่งวิญญาณ.

 เมื่อภิกษุนั้นเพลิดเพลิน พร่ำสรรเสริญ เมาหมกอยู่ ซึ่งวิญญาณ

 ความเพลิน (นันทิ) ย่อมเกิดขึ้น.

ความเพลินใด ในวิญญาณ, ความเพลินนั้นคืออุปาทาน

เพราะอุปาทานของภิกษุนั้นเป็นปัจจัย จึงมีภพ

เพราะมีภพเป็นปัจจัย จึงมีชาติ

เพราะมีชาติเป็นปัจจัย ชรามรณะ โสกะปริเทวะอุปายาสทั้งหลายจึงเกิดขึ้นครบถ้วน

ความเกิดขึ้นแห่งกองทุกข์ทั้งสิ้นนี้ย่อมมีด้วยอาการอย่างนี้.

 

อินทรียสังวร (ตามดู ! ไม่ตามไป...) หน้า 45-47

(ภาษาไทย): ขนฺธ. สํ. ๑๗/๑๓ /๒๘. คลิกดูพระสูตร 

 

ตามแนวแห่งสัมมาสังกัปปะ

  

ภิกษุทั้งหลาย !   ภิกษุตรึกตามตรองตามถึงอารมณ์ใดๆ มาก  จิตย่อมน้อมไป โดยอาการอย่างนั้นๆ :

 

ถ้าภิกษุตรึกตามตรองตามถึง กามวิตก มาก  ก็เป็นอันว่า ละเนกขัมมวิตกเสีย 

กระทำแล้วอย่างมากซึ่ง กามวิตก  จิตของเธอนั้นย่อมน้อมไปเพื่อความตรึกในกาม

ถ้าภิกษุตรึกตามตรองตามถึง พ๎ยาปาทวิตก มาก  ก็เป็นอันว่า ละอัพ๎ยาปาทวิตกเสีย  กระทำแล้วอย่างมากซึ่ง พ๎ยาปาทวิตก  จิตของเธอนั้นย่อมน้อมไปเพื่อความตรึกในการพยาบาท

ถ้าภิกษุตรึกตามตรองตามถึง วิหิงสาวิตก มาก  ก็เป็นอันว่า ละอวิหิงสาวิตกเสีย

กระทำแล้วอย่างมากซึ่ง วิหิงสาวิตก  จิตของเธอนั้นย่อมน้อมไปเพื่อความตรึกในการทำสัตว์ให้ลำบาก

ภิกษุทั้งหลาย !

เปรียบเหมือนในคราวฤดูสารท คือเดือนสุดท้ายแห่งฤดูฝน

คนเลี้ยงโคต้องเลี้ยงฝูงโคในที่แคบเพราะเต็มไปด้วยข้าวกล้า  เขาต้องตีต้อนห้ามกันฝูงโคจากข้าวกล้านั้นด้วยท่อนไม้  เพราะเขาเห็นโทษ คือ การถูกประหาร การถูกจับกุม  การถูกปรับไหม การติเตียน เพราะมีข้าวกล้านั้นเป็นเหตุ,

ข้อนี้ฉันใด; ภิกษุทั้งหลาย ! ถึงเราก็ฉันนั้น

ได้เห็นแล้วซึ่งโทษความเลวทรามเศร้าหมองแห่งอกุศลธรรมทั้งหลาย,

เห็นอานิสงส์ในการออกจากกาม

ความเป็นฝักฝ่ายของความผ่องแผ้วแห่งกุศลธรรมทั้งหลาย.

ภิกษุทั้งหลาย !  เมื่อเราเป็นผู้ไม่ประมาท มีเพียร มีตนส่งไปอย่างนี้ เนกขัมมวิตก ย่อมเกิดขึ้น ...

อัพ๎ยาปาทวิตก ย่อมเกิดขึ้น  อวิหิงสาวิตก ย่อมเกิดขึ้น.

เราย่อมรู้แจ้งชัดว่า อวิหิงสาวิตกเกิดขึ้นแก่เราแล้ว

ก็อวิหิงสาวิตกนั้น ไม่เป็นไปเพื่อเบียดเบียนตน

เบียดเบียนผู้อื่น หรือเบียดเบียนทั้งสองฝ่าย

แต่เป็นไปพร้อมเพื่อความเจริญแห่งปัญญา

ไม่เป็นฝักฝ่ายแห่งความคับแค้น เป็นไปพร้อมเพื่อนิพพาน.

แม้เราจะตรึกตามตรองตามถึงอวิหิงสาวิตกนั้นตลอดคืน

ก็มองไม่เห็นภัยอันจะเกิดขึ้น เพราะอวิหิงสาวิตกนั้นเป็นเหตุ

แม้เราจะตรึกตามตรองตามถึงอวิหิงสาวิตกนั้น ตลอดวันหรือตลอดทั้งกลางคืนกลางวัน  ก็มองไม่เห็นภัยอันจะเกิดขึ้นเพราะ อวิหิงสาวิตกนั้นเป็นเหตุ

ภิกษุทั้งหลาย !

ก็แต่ว่า เมื่อเราตรึกตามตรองตามนานเกินไปนัก กายก็เมื่อยล้า

เมื่อกายเมื่อยล้า จิตก็อ่อนเพลีย, เมื่อจิตอ่อนเพลีย จิตก็ห่างจากสมาธิ,

เพราะเหตุนั้น เราจึงดำรงจิตให้หยุดอยู่ในภายใน  กระทำให้มีอารมณ์อันเดียวตั้งมั่นไว้.

ข้อนั้นเพราะเหตุไรเล่า ?

เพราะเราประสงค์อยู่ว่าจิตของเราอย่าฟุ้งขึ้นเลย ดังนี้.

ภิกษุทั้งหลาย !

ภิกษุตรึกตามตรองตามถึงอารมณ์ใดๆ มาก  จิตย่อมน้อมไปโดยอาการอย่างนั้นๆ

ถ้าภิกษุตรึกตามตรองตามถึง เนกขัมมวิตกมาก

ก็เป็นอันว่าละกามวิตกเสีย  กระทำแล้วอย่างมากซึ่งเนกขัมมวิตก

จิตของเธอนั้นย่อมน้อมไปเพื่อความตรึกในการออกจากกาม

ถ้าภิกษุตรึกตามตรองตามถึง อัพ๎ยาปาทวิตกมาก

ก็เป็นอันว่าละพ๎ยาปาทวิตกเสีย  กระทำแล้วอย่างมากในอัพ๎ยาปาทวิตก

จิตของเธอนั้นย่อมน้อมไปเพื่อความตรึกในการไม่พยาบาท

ถ้าภิกษุตรึกตามตรองตามถึง อวิหิงสาวิตกมาก

ก็เป็นอันว่าละวิหิงสาวิตกเสีย  กระทำแล้วอย่างมาก

จิตของเธอนั้นย่อมน้อมไป  เพื่อความตรึกในการไม่ยังสัตว์ให้ลำบาก

ภิกษุทั้งหลาย ! เปรียบเหมือนในเดือนสุดท้ายแห่งฤดูร้อน

ข้าวกล้าทั้งหมด เขาขนนำไปในบ้านเสร็จแล้ว

คนเลี้ยงโคพึงเลี้ยงโคได้.  เมื่อเขาไปพักใต้ร่มไม้ หรือไปกลางทุ่งแจ้งๆ

 

พึงทำแต่ความกำหนดว่า นั่นฝูงโคดังนี้ (ก็พอแล้ว)ฉันนั้นเหมือนกัน.

 

หนังสืออินทรียสังวร (ตามดู ! ไม่ตามไป...)บทที่ 34 หน้า94

(ภาษาไทย)  มู. ม. ๑๒/๑๖๐/๒๕๒. คลิกดูพระสูตร