ตถาคตรู้ชัดซึ่งวาจาใด อันไม่จริง ไม่แท้ ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ แต่เป็นที่รักที่พึงใจของผู้อื่น

ตถาคตย่อมไม่กล่าววาจานั้น.

ตถาคตรู้ชัดซึ่งวาจาใด อันจริง อันแท้ แต่ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ แต่ก็เป็นที่รักที่พึงใจของผู้อื่น

ตถาคตย่อมไม่กล่าววาจานั้น.     

ตถาคตรู้ชัดซึ่งวาจาใด อันจริง อันแท้ ประกอบด้วยประโยชน์และเป็นที่รักที่พึงใจของผู้อื่น

ตถาคตย่อมเป็นผู้รู้จักกาละที่เหมาะเพื่อกล่าววาจานั้น.

หนังสือปฐมธรรมหน้า ๕๑ 

(ไทย)ม. ม. ๑๓/๗๒/๙๔ : คลิกดูพระสูตร

(บาลี)ม. ม. ๑๓/๙๑/๙๔ : คลิกดูพระสูตร

พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงกำใบไมสีสปา ที่ร่วงอยู่ตามพื้นดินขึ้นมาหน่อยหนึ่ง แล้วตรัสแก่ภิกษุทั้งหลายว่า :

ภิกษุทั้งหลาย ! เธอทั้งหลายเข้าใจว่าอย่างไร, ใบไม้สีสปาที่เรากำขึ้นหน่อยหนึ่งนี้มาก หรือว่าใบไม้สีสปาที่ยังอยู่บนต้นเหล่านั้นมีมาก ?

“ข้าแต่พระองค์ผู้จริญ ! ใบไม้ที่พระผู้มีพระภาคทรงกำขึ้นหน่อยหนึ่งนั้นเป็น ของน้อย ส่วนใบไม้ยังอยู่บนต้น สีสปาเหล่า นั้นย่อมมีมาก”.

ภิกษุทั้งหลาย ! ฉันใดก็ฉันนั้น ธรรมะส่วนที่เรารู้ยิ่งด้วยปัญญาอันยิ่ง แล้วไม่กล่าวสอนนั้น มีมากกว่าส่วนที่นำมาสอน.

ภิกษุทั้งหลาย ! เหตุไรเล่า เราจึงไม่กล่าวสอนธรรมะส่วนนั้นๆ ?

ภิกษุทั้งหลาย ! เพราะเหตุว่า ธรรมะส่วนนั้นๆ

ไม่ประกอบอยู่ด้วยประโยชน์ ไม่เป็นเงื่อนต้นแห่งพรหมจรรย์

ไม่เป็นไปเพื่อความหน่าย ไม่เป็นไปเพื่อความคลายกำหนัด

ไม่เป็นไปเพื่อความดับ ไม่เป็นไปเพื่อความสงบ ไม่เป็น

ไปเพื่อความรู้ยิ่ง ไม่เป็นเพื่อความรู้พร้อม

ไม่เป็นไปเพื่อนิพพาน, ฉะนั้น เราจึงไม่กล่าวสอน.

ภิกษุทั้งหลาย ! ธรรมะอะไรเล่า เป็นธรรมะที่เรากล่าวสอน ?

ภิกษุทั้งหลาย ! ธรรมะที่เรากล่าวสอน คือ ข้อที่ว่า

ความทุกข์เป็นอย่างนี้ๆ,

เหตุเป็นที่เกิดของความทุกข์เป็นอย่างนี้ๆ,

ความดับสนิทของความทุกข์เป็นอย่างนี้ๆ, ข้อปฏิบัติเพื่อถึงความดับสนิทของความทุกข์เป็นอย่างนี้ๆ .

ภิกษุทั้งหลาย ! เพราะเหตุไรเล่า ธรรมะส่วนนี้เราจึงนำมากล่าวสอน ?

ภิกษุทั้งหลาย ! เพราะว่าธรรมะส่วนนี้ ประกอบอยู่ด้วยประโยชน์

เป็นเงื่อนต้นแห่งพรหมจรรย์ เป็นไปเพื่อความหน่าย

เป็นไปเพื่อความคลายกำหนัด

เป็นไปเพื่อความดับ เป็นไปเพื่อความสงบ

เป็นไปเพื่อความรู้ยิ่ง

เป็นไปเพื่อความรู้พร้อม เป็นไปเพื่อนิพพาน,

เพราะเหตุนั้นแล เราจึงนำมากล่าวสอน.

พุทธประวัติจากพระโอษฐ์ หน้า ๒๘๔

(ไทย)มหาวาร. สํ. ๑๙/๔๓๔/๑๗๑๒ : คลิกดูพระสูตร

(บาลี)มหาวาร. สํ. ๑๙/๕๔๘/๑๗๑๒ : คลิกดูพระสูตร