[๔๔๐]  ครั้งนั้นแล  ภิกษุรูปหนึ่งเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคยังที่ประทับครั้นแล้วถวายอภิวาทพระผู้มีพระภาค  ยืนอยู่  ณ  ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง  พอยืน  เรียบร้อยแล้ว  ได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคดังนี้ว่า  ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ  พวกภิกษุในพระนครโกสัมพีนี้  เกิดขัดใจทะเลาะวิวาทกัน  เสียดสีกันและกันด้วยฝีปากอยู่  ขอพระผู้มีพระภาคได้โปรดอาศัยความอนุเคราะห์เสด็จเข้าไปยังที่อยู่ของ  ภิกษุเหล่านั้นเถิด 

พระผู้มีพระภาคทรงรับด้วยดุษณีภาพ  ต่อนั้นได้เสด็จเข้าไปยังที่อยู่ของภิกษุเหล่านั้น ครั้นแล้วได้ตรัสกะภิกษุเหล่านั้นดังนี้ว่า 

ดูกรภิกษุทั้งหลาย  อย่าเลย  อย่าขัดใจ  อย่าทะเลาะ  อย่าแก่งแย่ง  อย่าวิวาทกันเลย

เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสแล้วอย่างนี้  ภิกษุรูปหนึ่งได้ทูลพระผู้มีพระภาคดังนี้ว่า

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ  ขอพระผู้มีพระภาคผู้เป็นเจ้าของธรรม  ทรงยับยั้งก่อนขอได้โปรดทรงเป็นผู้ขวนขวายน้อย  ทรงประกอบเนืองๆแต่สุขวิหารธรรมในปัจจุบันอยู่เถิด  พวกข้าพระองค์ยังจักปรากฏอยู่ด้วยการขัดใจ  ทะเลาะแก่งแย่งวิวาทกันเช่นนี้  ฯ

[๔๔๒]  พระผู้มีพระภาคได้ตรัสกะภิกษุเหล่านั้นแม้ในวาระที่  ๓  ดังนี้ว่า  ดูกรภิกษุทั้งหลาย  อย่าเลย  อย่าขัดใจ  อย่าทะเลาะ  อย่าแก่งแย่ง  อย่าวิวาทกันเลย  ภิกษุรูปนั้นก็ได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคแม้ในวาระที่  ๓  ดังนี้ว่า  ข้าแต่พระ  องค์ผู้เจริญ  ขอพระผู้มีพระภาคผู้เป็นเจ้าของธรรม  ทรงยับยั้งก่อน  ขอได้โปรดทรงเป็นผู้ขวนขวายน้อย  ทรงประกอบเนืองๆ แต่สุขวิหารธรรมในปัจจุบันอยู่เถิดพวกข้าพระองค์ยังจักปรากฏอยู่ด้วยการขัดใจ  ทะเลาะแก่งแย่ง  วิวาทกันเช่นนี้  ฯ

[๔๔๓]  ครั้งนั้นแล  พระผู้มีพระภาคทรงนุ่งสบง  ทรงบาตร  จีวรเสด็จเข้าไปบิณฑบาตยังพระนครโกสัมพีในเวลาเช้า  ครั้นเสด็จกลับจากบิณฑบาต  ภายหลังเวลาพระกระยาหารแล้ว  ทรงเก็บเสนาสนะ  กำลังประทับยืนอยู่นั่นแหละได้ตรัสพระคาถาดังนี้ว่า

ภิกษุมีเสียงดังเสมอกัน  ไม่มีใครๆ  สำคัญตัวว่าเป็นพาล  เมื่อสงฆ์แตกกัน  ต่างก็มิได้สำคัญตัวกันเองให้ยิ่ง  พวกที่เป็นบัณฑิต  ก็พากันหลงลืม  มีปากพูด  ก็มีแต่คำพูดเป็นอารมณ์พูดไป  เท่าที่ปรารถนาแสดงฝีปาก  ไม่รู้เหตุที่ตนนำไป 

ก็ชนเหล่าใดผูกโกรธเขาว่า  คนโน้นได้ด่าเรา  คนโน้นได้ประหารเราคนโน้นได้ชนะเรา  คนโน้นได้ลักของของเรา 

เวรของชนเหล่านั้นย่อมไม่สงบ 

ส่วนชนเหล่าใดไม่ผูกโกรธเขาว่า  คนโน้นได้ด่าเรา  คนโน้นได้ประหารเรา  คนโน้นได้ชนะเรา  คนโน้นได้ลักของของเรา 

เวรของชนเหล่านั้นย่อมเข้าไปสงบได้  เวรในโลกนี้  ย่อมไม่ระงับได้ด้วยเวรเลย  ในกาลไหนๆ  แต่จะระงับได้ด้วยไม่มีเวรกัน  นี้เป็นธรรมดามีมาเก่าแก่  ก็คนพวกอื่นย่อมไม่รู้สึกว่า  พวกเราจะย่อยยับในที่นี้ 

แต่ชนเหล่าใดในที่นั้นรู้สึก  ความมาดร้ายกัน  ย่อมสงบแต่ชนเหล่านั้นได้  คนพวกอื่นตัดกระดูกกัน  ผลาญชีวิตกัน  ลักโค  ม้า  ทรัพย์กัน  แม้ชิงแว่นแคว้นกัน  ยังมีคืนดีกันได้  เหตุไร 

พวกเธอจึงไม่มีเล่าถ้าบุคคลได้สหายที่มีปัญญารักษาตัวร่วมทางจร 

เป็นนักปราชญ์มีปรกติให้สำเร็จประโยชน์อยู่  คุ้มอันตรายทั้งปวงได้  พึงชื่นชมมีสติเที่ยวไปกับสหายนั้นเถิด 

ถ้าไม่ได้สหายที่มีปัญญารักษาตัวร่วมทางจร  เป็นนักปราชญ์  มีปรกติให้สำเร็จประโยชน์อยู่พึงเป็นผู้ผู้เดียวเที่ยวไป 

เหมือนพระราชาที่ทรงสละราชสมบัติและเหมือนช้างมาตังคะในป่า  ฉะนั้นการเที่ยวไปคนเดียวประเสริฐกว่า 

เพราะไม่มีความเป็นสหายกันในคนพาล  พึงเป็นผู้ผู้เดียวเที่ยวไป  และไม่พึงทำบาป 

เหมือนช้างมาตังคะมีความขวนขวายน้อยในป่าฉะนั้น  ฯ

(ไทย) อุปริ.ม. ๑๔/๒๒๙/๔๔๐-๔๔๓ : คลิกดูพระสูตร

(บาลี) อุปริ.ม. ๑๔/๒๙๕/๔๔๐-๔๔๓ : คลิกดูพระสูตร