กาลทานสูตร

 ดูกรภิกษุทั้งหลาย กาลทาน ๕ ประการนี้ ๕ ประการเป็นไฉน คือ
                  ทายกย่อมให้ทานแก่ผู้มาสู่ถิ่นของตน ๑
                  ทายกย่อมให้ทานแก่ผู้เตรียมจะไป ๑
                  ทายกย่อมให้ทานในสมัยข้าวแพง ๑
                  ทายกย่อมให้ข้าวใหม่แก่ผู้มีศีล ๑
                  ทายกย่อมให้ผลไม้ใหม่แก่ผู้มีศีล ๑ 

ดูกรภิกษุทั้งหลาย กาลทาน ๕ ประการนี้แล ฯ ผู้มีปัญญา รู้ความประสงค์ ปราศจากความตระหนี่ ย่อมให้ทานในกาลที่ควรให้ เพราะผู้ให้ทานตามกาลในพระอริยเจ้า ทั้งหลาย ผู้ปฏิบัติซื่อตรง ผู้มีใจคงที่ เป็นผู้มีใจผ่องใสทักขิณาทานจึงจะมีผลไพบูลย์ ชนเหล่าใดย่อมอนุโมทนาหรือช่วยเหลือในทักขิณาทานนั้น ทักขิณาทานนั้นย่อมไม่มีผลบกพร่อง เพราะการอนุโมทนาหรือการช่วยเหลือนั้น แม้พวกที่อนุโมทนาหรือช่วยเหลือย่อมเป็นผู้มีส่วน แห่งบุญ เพราะฉะนั้นผู้มีจิตไม่ท้อถอยจึงควรให้ทานในเขตที่มีผลมาก บุญทั้งหลายย่อมเป็นที่พึ่งของสัตว์ทั้งหลายในปรโลก.

 (ภาษาไทย) ปญฺจก. อํ. ๒๒/๓๖/๓๖.:  คลิกดูพระสูตร

โภชนทานสูตร

  ดูกรภิกษุทั้งหลาย ทายกผู้ให้โภชนะเป็นทาน ชื่อว่าให้ฐานะ๕ อย่างแก่ ปฏิคาหก ๕ อย่างเป็นไฉน คือ  

           ให้อายุ ๑
                    ให้วรรณะ ๑
                    ให้สุข ๑
                    ให้กำลัง ๑
                    ให้ปฏิภาณ 

          ครั้นให้อายุแล้วย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งอายุทั้งที่เป็นทิพย์ทั้งที่เป็นมนุษย์
          ครั้นให้วรรณะแล้วย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งวรรณะทั้งที่เป็นทิพย์ทั้งที่เป็นมนุษย์ 
          ครั้นให้สุขแล้ว ย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งสุขทั้งที่เป็นทิพย์ทั้งที่เป็นมนุษย์
          ครั้นให้กำลังแล้ว ย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งกำลังทั้งที่เป็นทิพย์ทั้งที่เป็นมนุษย์
          ครั้นให้ปฏิภาณแล้ว ย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งปฏิภาณทั้งที่เป็นทิพย์ทั้งที่เป็นมนุษย์ 

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ทายกผู้ให้โภชนะเป็นทานชื่อว่าให้ฐานะ ๕ อย่างนี้แล.
ปราชญ์ผู้มีปัญญา ให้อายุย่อมได้อายุ ให้กำลังย่อมได้กำลัง ให้วรรณะย่อมได้วรรณะ ให้ปฏิภาณย่อมได้ปฏิภาณ ให้สุขย่อมได้สุข ครั้นให้อายุ กำลัง วรรณะ สุขและปฏิภาณ แล้วจะเกิดในที่ใดๆ ย่อมเป็นผู้มีอายุยืน มียศ.

 (ภาษาไทย) ปญฺจก. อํ. ๒๒/๓๖/๓๗.:  คลิกดูพระสูตร

อายุโท พลโท ธีโร       วณฺณโท ปฏิภาณโท

สุขสฺส ทาตา เมธาวี     สุข โส อธิคจฺฉติ

อายุ ทตฺวา พล วณฺณ      สุขฺจ ปฏิภาณโท

ทีฆายุ ยสวา โหติ            ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชตีติ ฯ

ปราชญ์ผู้มีปัญญา ให้อายุย่อมได้อายุ ให้กำลัง ย่อมได้กำลัง ให้วรรณะ ย่อมได้วรรณะ ให้ปฏิภาณย่อมได้ปฏิภาณให้สุขย่อมได้สุข ครั้นให้อายุ กำลัง วรรณะ สุข และปฏิภาณแล้วจะเกิดในที่ใดๆ ย่อมเป็นผู้มีอายุยืน มียศ ฯ

(บาลี) ปญฺจก. อํ. ๒๒/๔๕/๓๗ : คลิกดูพระสูตร

(ไทย) ปญฺจก. อํ. ๒๒/๓๗/๓๗ : คลิกดูพระสูตร

กาเล ททนฺติ สปฺปฺา            วทฺู วีตมจฺฉรา

กาเลน ทินฺน อริเยสุ          อุชุภูเตสุ ตาทิสุ

วิปฺปสนฺนมนา ตสฺส           วิปุลา โหติ ทกฺขิณา

เย ตตฺถ อนุโมทนฺติ           เวยฺยาวจฺจ กโรนฺติ วา

น เตน ทกฺขิณา อูนา         เตปิ ปุฺสฺส ภาคิโน

ตสฺมา ทเท อปฺปฏิวาณจิตฺโต   ยตฺถ ทินฺน มหปฺผล

ปุฺานิ ปรโลกสฺมึ           ปติฏฺา โหนฺติ ปาณินนฺติ ฯ

ผู้ให้ทานตามกาลในพระอริยเจ้าทั้งหลาย ผู้ปฏิบัติซื่อตรง

ผู้มีใจคงที่ เป็นผู้มีใจผ่องใสทักขิณาทานจึงจะมีผลไพบูลย์

ชนเหล่าใดย่อมอนุโมทนาหรือช่วยเหลือในทักขิณาทานนั้น

ทักขิณาทานนั้นย่อมไม่มีผลบกพร่อง เพราะการอนุโมทนาหรือการช่วยเหลือนั้น

แม้พวกที่อนุโมทนา หรือช่วยเหลือ ย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งบุญ

เพระาฉะนั้น ผู้มีจิตไม่ท้อถอยจึงควรให้ทานในเขตที่มีผลมาก

บุญทั้งหลายย่อมเป็นที่พึ่งของสัตว์ทั้งหลายในปรโลก ฯ

(บาลี) ปญฺจก. อํ. ๒๒/๔๔/๓๖ : คลิกดูพระสูตร

(ไทย) ปญฺจก. อํ. ๒๒/๓๖/๓๖ : คลิกดูพระสูตร