ภิกษุทั้งหลาย !  

ก็สมัยใด  จิตหดหู่  สมัยนั้น   

มิใช่กาล   เพื่อเจริญปัสสัทธิสัมโพชฌงค์  

มิใช่กาล   เพื่อเจริญสมาธิสัมโพชฌงค์

มิใช่กาล   เพื่อเจริญอุเบกขาสัมโพชฌงค์.

ข้อนั้นเพราะเหตุไร ?
เพราะจิตหดหู่  จิตที่หดหู่นั้นยากที่จะให้ตั้งขึ้นได้  ด้วยธรรมเหล่านั้น.

เปรียบเหมือนบุรุษต้องการจะก่อไฟดวงน้อยให้ลุกโพลง  เขาจึงใส่หญ้าสด  โคมัยสด  ไม้สด  พ่นน้ำ และโรยฝุ่นลงในไฟนั้น  บุรุษนั้นจะสามารถก่อไฟดวงน้อยให้ลุกโพลงขึ้นได้หรือหนอ ?

“ไม่ได้เลย พระเจ้าข้า !”.

ฉันนั้นเหมือนกัน...

ภิกษุทั้งหลาย ! 

สมัยใด   จิตหดหู่

สมัยนั้น  เป็นกาล เพื่อเจริญธัมมวิจยสัมโพชฌงค์

เป็นกาล  เพื่อเจริญวิริยสัมโพชฌงค์

เป็นกาล  เพื่อเจริญปีติสัมโพชฌงค์.

ข้อนั้นเพราะเหตุไร ?

เพราะจิตหดหู่  จิตที่หดหู่นั้นให้ตั้งขึ้นได้ง่ายด้วยธรรมเหล่านั้น.

เปรียบเหมือนบุรุษต้องการจะก่อไฟดวงน้อยให้ ลุกโพลง เขาจึงใส่หญ้าแห้ง โคมัยแห้ง ไม้แห้ง เอาปากเป่า  และไม่โรยฝุ่นในไฟนั้น  บุรุษนั้นสามารถจะก่อไฟดวงน้อย ให้ลุกโพลงขึ้นได้หรือหนอ ?

“ได้ พระเจ้าข้า !”.

ฉันนั้นเหมือนกัน..

ปฐมธรรม  หน้า ๑๗๘

(ภาษาไทย) มหาวาร. สํ. ๑๙/๑๓๘/๕๖๘. : คลิกดูพระสูตร