ภิกษุทั้งหลาย ! เราย่อมไม่กล่าวการประสบความพอใจในอรหัตตผล
ด้วยการกระทำอันดับแรกเพียงอันดับเดียว.

ภิกษุทั้งหลาย ! ก็แต่ว่า การประสบความพอใจในอรหัตตผล ย่อมมีได้
เพราะการศึกษาโดยลำดับ เพราะการกระทำโดยลำดับ เพราะการปฏิบัติโดยลำดับ.

ภิกษุทั้งหลาย ! ก็การประสบความพอใจในอรหัตตผล  ย่อมมีได้
เพราะการศึกษาโดยลำดับ เพราะการกระทำโดยลำดับ
เพราะการปฏิบัติโดยลำดับนั้น เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุทั้งหลาย !  บุรุษบุคคลในกรณีนี้ :
เป็นผู้มีศรัทธาเกิดขึ้นแล้ว ย่อมเข้าไปหา(สัปบุรุษ);
เมื่อเข้าไปหา ย่อมเข้าไปนั่งใกล้;
เมื่อเข้าไปนั่งใกล้ ย่อมเงี่ยโสตลงสดับ;
ผู้เงี่ยโสตลงสดับ ย่อมได้ฟังธรรม;
ครั้นฟังแล้ว ย่อมทรงจำธรรมไว้,
ย่อมใคร่ครวญพิจารณาซึ่งเนื้อความแห่งธรรม ทั้งหลายที่ตนทรงจำไว้;
เมื่อเขาใคร่ครวญพิจารณา ซึ่งเนื้อความแห่งธรรมนั้นอยู่,
ธรรมทั้งหลายย่อมทนต่อการเพ่งพิสูจน์;
เมื่อธรรมทนต่อการเพ่งพิสูจน์มีอยู่
ฉันทะ (ความพอใจ) ย่อมเกิด;
ผู้เกิดฉันทะแล้ว ย่อม มีอุตสาหะ;
ครั้นมีอุตสาหะแล้ว ย่อม ใช้ดุลยพินิจ (เพื่อหาความจริง);
ครั้นใช้ดุลยพินิจ (พบ) แล้ว ย่อม ตั้งตนไว้ในธรรมนั้น;
ผู้มีตนส่งไปแล้วในธรรมนั้นอยู่
ย่อม กระทำให้แจ้ง ซึ่งบรมสัจจ์ด้วยนามกาย ด้วย,
ย่อม เห็นแจ้งแทงตลอด ซึ่งบรมสัจจ์นั้นด้วยปัญญา ด้วย.

พุทธวจน ปฐมธรรม  หน้า ๒๙๓.
(ไทย) ม. ม. ๑๓/๑๘๑/๒๓๘:คลิกดูพระสูตร

(บาลี) ม. ม. ๑๓/๒๓๒/๒๓๘:คลิกดูพระสูตร

ดูกรมาคัณฑิยะ กามทั้งหลายก็ฉันนั้นเหมือนกัน แม้ในอดีตกาลก็มีสัมผัสเป็นทุกข์
มีความร้อนยิ่งใหญ่ และมีความเร่าร้อนมาก ถึงในอนาคตกาลกามทั้งหลายก็มีสัมผัสเป็นทุกข์
มีความร้อนยิ่งใหญ่และมีความเร่าร้อนมาก แม้ในปัจจุบันเดี๋ยวนี้ กามทั้งหลายก็มีสัมผัสเป็นทุกข์
มีความร้อนยิ่งใหญ่และมีความเร่าร้อนมาก สัตว์เหล่านี้เป็นผู้ยังไม่ปราศจากความกำหนัดในกาม
ถูกกามตัณหาเคี้ยวกินอยู่ ถูกความเร่าร้อนเกิดขึ้นเพราะปรารภกามเผาอยู่ มีอินทรีย์อันโทษกำจัด
แล้ว กลับได้ความสำคัญผิดในกามอันมีสัมผัสเป็นทุกข์นั้นแลว่า เป็นสุขไป.

(ไทย)ม. ม. ๑๓/๒๑๔/๒๘๔:คลิกดูพระสูตร

(บาลี)ม. ม. ๑๓/๒๗๘/๒๘๔:คลิกดูพระสูตร

 “ทุกข์ใดๆ ที่เกิดขึ้นแล้วในอดีต
ทุกข์ทั้งหมดนั้น มีฉันทะเป็นมูล มีฉันทะเป็นเหตุ
เพราะว่า ฉันทะ (ความพอใจ) เป็นมูลเหตุแห่งทุกข์

ทุกข์ใดๆ อันจะเกิดขึ้นในอนาคต
ทุกข์ทั้งหมดนั้น ก็มีฉันทะเป็นมูล มีฉันทะเป็นเหตุ
เพราะว่า ฉันทะ (ความพอใจ) เป็นมูลเหตุแห่งทุกข์
และทุกข์ใดๆ ที่เกิดขึ้น

ทุกข์ทั้งหมดนั้น ก็มีฉันทะเป็นมูล มีฉันทะเป็นเหตุ
เพราะว่า ฉันทะ (ความพอใจ) เป็นมูลเหตุแห่งทุกข์”.

อินทรียสังวร (ตามดู ! ไม่ตามไป...) หน้า ๓๓

(ไทย) สฬา. สํ. ๑๘/๓๓๓/๖๒๗:คลิกดูพระสูตร

(บาลี) สฬา. สํ. ๑๘/๔๐๓/๖๒๗:คลิกดูพระสูตร

สมฺมา ปสฺสํ นิพฺพินฺทติ
เมื่อเห็นอยู่โดยถูกต้อง ย่อมเบื่อหน่าย



นนฺทิกฺขยา ราคกฺขโย


เพราะความสิ้นไปแห่งนันทิ จึงมีความสิ้นไปแห่งราคะ



ราคกฺขยา นนฺทิกฺขโย


เพราะความสิ้นไปแห่งราคะ จึงมีความสิ้นไปแห่งนันทิ



นนฺทิราคกฺขยา จิตฺตํ สุวิมุตฺตนฺติ วุจฺจตีติ


เพราะความสิ้นไปแห่งนันทิและราคะ

กล่าวได้ว่า “จิตหลุดพ้นแล้วด้วยดี” ดังนี้.



มรรควิธีที่ง่ายปกหลัง
(ไทย)  สฬา. สํ. ๑๘/๑๔๖/๒๔๕-๖:คลิกดูพระสูตร

(บาลี)  สฬา. สํ. ๑๘/๑๗๙/๒๔๕-๖:คลิกดูพระสูตร